ข้าวเหนียว (อังกฤษ: Glutinous rice; ชื่อวิทยาศาสตร์: Oryza sativa var. glutinosa)
เป็นข้าวที่มีลักษณะเด่นคือการติดกันเหมือนกาวของเมล็ดข้าวที่สุกแล้ว ปลูกมากทางภาคเหนือ และ อีสานของประเทศไทยและ ประเทศลาว ข้าวเหนียวเป็นที่นิยมบริโภคอย่างกว้างขวางในประเทศ และเป็นอาหารหลักของประชากรในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือ นอกจากการบริโภคโดยตรงแล้วยังมีการนำข้าวเหนียวมาเป็นวัตถุดิบในการผลิตสุราพื้นเมือง การผลิตแป้งข้าวเหนียวเพื่ออุตสาหกรรมอาหารและขนมขบเคี้ยว เราจะเห็นได้ว่าคนภาคเหนือ และอีสานส่วนใหญ่ จะนิยมรับประทานข้าวเหนียวกันมากกว่าข้าวเจ้า เพราะข้าวเหนียวรับประทานแล้วจะรู้สึกอิ่มท้องมากกว่าและอยู่ได้นาน
สรรพคุณและประโยชน์
- เป็นอาหารร่าเริง ทำให้สมองสงบ คลายเครียด กินแล้วจะรู้สึกผ่อนคลาย ทำให้อิ่มท้องนาน
- เพิ่มสมรรถภาพการทำงานของกระเพาะอาหาร
- ชะลอการแก่ก่อนวัย และความเสื่อม ถอยของร่างกาย
- ช่วยขับลมในร่างกาย
- สร้างเม็ดเลือด ทำให้เม็ดเลือดสมบูรณ์
- ป้องกันหลอดเลือดหัวใจตีบ
- ป้องกันปัญหาวุ้นนัยน์ตาเสื่อม
กินข้าวเหนียว ช่วยบำรุงผิวพรรณสร้างสารอาหารให้ร่างกาย
เพิ่มสมรรถภาพการทำงานของกระเพราะ ข้าวเหนียว เป็นธัญพืชที่รองลงมาจากข้าวที่คนเรานิยมรับประทานกัน เพราะให้ความเหนียว ความมัน มีรสชาติที่น่ารับประทาน ความเชื่อของคนโบราณเชื่อว่า ข้าวเหนียวเป็นสิ่งที่ธรรมชาติมอบให้ ซึ่งมีทั้งข้าวใหม่และข้าว ข้าวใหม่มีคุณสมบัติออกฤทธิ์ร้อน นิยมปลูกในนาลุ่มที่มีน้ำอุดมสมบูรณ์หรืออาจจะปลูกในที่ดอนก็ได้ที่เรียกว่าข้าวไร่ทางภาคเหนือ
ประโยชน์ภายนอกในการใช้ข้าวเหนียว
โดยการนำข้าวสารแช่ให้นุ่มแล้วโดยปั่นในเครื่องปั่น ผสมกับใบตำลึงอ่อน สัดส่วน 1 ต่อ 1 นำมาพอกกับผิวหน้า ผิวกาย ทิ้งไว้ประมาณ 15 นาที แล้วล้างออกด้วยน้ำเย็นช่วยลดริ้วรอย จุดด่างดำ ให้ค่อยๆ จางหายไป ทำสัปดาห์ละ 2 ครั้ง ไม่ว่าจะเป็นข้าวเหนียวหรือข้าวเจ้าก็มีประโยชน์กับร่างกายเหมือนกัน ถ้าเรารู้จักถึงคุณค่าและรู้จักที่จะนำไปแปรรูปให้เกิดประโยชน์ต่อไป
ข้าวเหนียวสามารถแปรรูปไปเป็นอาหารอื่นได้
ส่วนใหญ่จะทำเป็นขนมมากกว่า เช่นเทศกาลตรุษจีนก็ทำขนมแข่ง เทศกาลออกพรรษาคนในสมัยก่อนก็จะทำข้าวต้มลูกโยน ข้าวต้มผัด ข้าวหลาม ข้าวเหนียวหมูปิ้ง ข้าวเหนียวมะม่วง ข้าวเหนียวนึ่งกินกับส้มตำ หรืออื่นๆ อีกมากมาย
การนึ่งข้าวเหนียว
การนึ่งข้าวเหนียว นั้น แตกต่างจาก การหุงข้าวเจ้า เพราะข้าวเหนียว ใช้วิธีนึ่ง โดย มี อุปกรณ์ ที่ คนเหนือหรืออีสาน เรียกว่า (ซ้าหวด) หรือบางบ้าน การใช้ ซึงนึ่งข้าวก็มี โดนด้านบน จะใส่ ข้าวเหนียว ที่แช่น้ำค้าง คืน หรือไม่น้อยกว่า 3 ชม. มาแล้ว ส่วนด้านล่างจะเป็น หม้อต้มน้ำ ใช้ไไฟบางเบา ในการนึ่งข้าว โดยให้น้ำด้านล่าง ร้อนจนเดือด เพื่อให้ ไอน้ำ ผ่านขึ้นด้านบน จนข้าวสุก
ส่วนผสม
- ข้าวเหนียว 5 กิโลกรัม
- เกลือ 1 ช้อนโต๊ะ
- น้ำสะอาดพอท่วม
- ใบเตย 2-3 ใบ
วิธีการทำ
- นำข้าวเหนียวที่ได้ไปทำการล้างน้ำให้สะอาด โดยล้างประมาณ 2 น้ำ
- เติมน้ำสะอาดลงไปให้พอท่วม ตามด้วยเกลือ 1 ช้อนโต๊ะที่เตรียมไว้
- หลังจากนั้นแช่ทิ้งไว้ประมาณ 1-2 ชั่วโมง ก็สามารถนำไปนึ่งได้
** ก่อนนึ่งข้าวเหนียวให้รองก้นหวดด้วยใบเตยประมาณ 2-3 ใบ จะช่วยให้ข้าวเหนียวมีกลิ่นหอมของใบเตยน่ารับประทาน
** การนำข้าวเหนียวแช่น้ำเกลือ ก่อนนำไปนึ่งนั้น จะช่วยลดระยะเวลาในการแช่ข้าวเหนียวได้ ซึ่งปกติแล้วถ้าไม่ใส่เกลือจะต้องใช้ระยะเวลาในการแช่ข้าวเหนียวประมาณ 1 คืน แต่เมื่อเติมเกลือลงไป แช่แค่ 1-2 ชั่วโมง ก็จะทำให้ข้าวเหนียวนุ่มน่ารับประทานขึ้น